De meest voorkomende ziekten bij aquariumvissen
Het aquarium wordt van nature bevolkt door miljoenen rottingsbacteriën die in normale omstandigheden in een mooi evenwicht samenleven met de vissen in een aquarium. Een niet zo goed onderhoud van het aquarium of een onevenwichtige voeding kunnen echter leiden tot bacteriële ziekten bij deze vissen. De oorzaken zijn divers: bacteriën, virussen, wormen in het verteringskanaal … Een van de eerste tekenen die op zo'n ziekte wijzen, is het gedrag van de vis. Maar ook andere signalen, zoals fysieke tekenen, moeten een alarmbelletje doen afgaan.
We scheppen hier een overzicht van enkele ziekten waarmee aquariumvissen te maken kunnen krijgen.
Avitaminose
De oorzaak hier is een tekort in de voeding van de vis. De symptomen zijn: de vis vermagert, de kleuren worden valer en de vis kan zelfs ademhalingsmoeilijkheden hebben. Er kunnen gaatjes in de vinnen zitten en soms is de wervelkolom misvormd. De vissen zijn snel uitgeput en blijven dan ook op de bodem van het aquarium, zonder al te veel te bewegen.
Deze ziekte kan worden behandeld met vitaminen voor vissen. Breng ook variatie in de voeding van de vissen om tekorten te voorkomen.
Furunculose
Furunculose treft vooral zoetwatervissen, zoals de goudvis. Hier zijn twee bacteriën verantwoordelijk voor: Pseudomonas en Aeromonas, die in het aquarium zitten. De groei van die bacteriën heeft te maken met een onevenwicht in het aquarium, dat op zijn beurt te wijten is aan een gebrekkig onderhoud. Controleer dus altijd goed de nitrieten (sterk aanwezig wanneer het water niet goed wordt gefilterd), de pH, de hardheid en de temperatuur van het water …
De symptomen van furunculose zijn rode vlekken op de vinnen of spieren, furunkels en knobbeltjes vol bloed en pus die doorheen de huid te zien zijn, een uitpuilende oogbol en zweren (aan de vinnen, de kieuwdeksels, de mond …). De vinnen zien er gerafeld uit.
De oplossing? Een afzondering en behandeling van de zieke vissen en de behandeling van het water in het aquarium met specifieke, antiseptische middelen.
Pseudo-tuberculose bij vissen
De bacterie die hierachter zit is verwant met die van menselijke tuberculose. Pseudo-tuberculose bij vissen kan echter geen ademhalingsinfecties bij mensen veroorzaken. Aquaristen die hun zoetwatervissen vaak vastpakken zullen wel moeten opletten, want deze bacteriën kunnen een infectie veroorzaken via kleine wondjes die al op de handen en voorarmen zitten.
De mycobacterie is van nature aanwezig in alle vissen maar de ziekte uit zich pas tijdens een deficiëntie in hun afweersysteem, wanneer ze verzwakt zijn of hun leefomgeving slecht wordt onderhouden. De ziekte steekt dus de kop op zodra de vissen stress ondervinden. Hoewel deze ziekte van voorbijgaande aard is, kan ze terugkomen. Als de stress aanhoudt, kan deze ziekte ontaarden in een acute vorm.
De symptomen zijn duidelijk: de vissen zijn verzwakt, mager, zwemmen weinig en moeizaam …
Behandelingen met antibiotica en antiseptica zijn niet altijd doeltreffend omdat de mycobacteriën er nogal resistent voor zijn geworden. Zieke vissen die niet genezen zullen uit het aquarium moeten worden gehaald om te voorkomen dat de andere vissen ziek worden.
Vinrot
Deze ziekte wijst op een mogelijke ontregeling van het ecologisch evenwicht van het aquarium. Ze wordt veroorzaakt door verschillende bacteriën (Pseudomonas, Vibrio of Aeromonas) en uit zich in een witachtige streep op de vinnen. Ze vallen in en zien er daarna afgeknaagd en gerafeld uit.
In een gevorderd stadium is de overlevingskans klein. Snel reageren is ook belangrijk. Dat doe je door de parameters van het aquarium weer in evenwicht te brengen (temperatuur, nitrieten, pH …) en door de zieke vissen in quarantaine te plaatsen en ze te behandelen. Voor de behandeling van het aquarium kun je een antisepticum gebruiken.
Opgelet: veel vissen kunnen bij aankoop al een begin van de infectie vertonen, zonder dat je dit kunt zien. Daarom is het zo belangrijk dat je ze in quarantaine plaatst en de hygiëne- en onderhoudsregels goed naleeft.
Mycobacteriose
Deze ziekte, veroorzaakt door een bacterie met de naam Flexibacter columnaris, komt vooral voor bij tropische zoetwatervissen wanneer de temperatuur in het aquarium te hoog is. De infectie begint met een witte verhoging van het weefsel aan de kop en kan leiden tot het afsterven van het weefsel. De ziekte is erg besmettelijk voor andere vissen. Je zult de zieke vissen dus moeten afzonderen en behandelen met een antisepticum. Giet het water in het aquarium weg. Nadat de bak weer werd gevuld, zul je de normen voor een gezond evenwicht van de leefomgeving streng moeten controleren. Let ook op dat de temperatuur niet te hoog is, maar natuurlijk wel warm genoeg voor tropische vissen.
Vissen die in een aquarium leven kunnen veel verschillende ziekten krijgen. We gaven er hier dus maar enkele voorbeelden van.
Onthoud: ziekten voorkomen doe je door nieuwe vissen in quarantaine te plaatsen voor je ze in het aquarium uitzet en door de regels voor het onderhoud van het aquarium en de voeding van de vissen angstvallig na te leven. Misschien zul je de vissen ook extra vitaminen moeten geven.
Artikel geschreven door Dr Valérie Crousse, dierenarts.
